ไปนานเท่านาน และสุขภาพจะดีแค่ไหน ก็ต้องขึ้นอยู่กับปัจจัยที่ประกอบไปด้วย 2 ปัจจัยหลักคือ “ปัจจัยส่วนบุคคล” และ “ปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อม”

ปัจจัยส่วนบุคคล

ได้แก่ พันธุกรรม เพศ อายุ และวิถีการดำเนินชีวิต จะเห็นว่าพันธุกรรม เป็นสิ่งที่เราเลือกไม่ได้เพราะบรรพบุรุษให้ติดตัวมาแต่กำเนิด เพศและอายุ ต้องเป็นไปตามธรรมชาติ ซึ่ง “วิถีการดำเนินชีวิต” เป็นสิ่งที่มีอิทธิพลต่อ พันธุกรรม เพศ อายุ และความสมบูรณ์ของสุขภาพมากที่สุด เพราะถ้ามี วิถีการดำเนินชีวิตที่ดีก็อาจช่วยชะลอโรคจากพันธุกรรม ชะลอความเสื่อมตามวัยได้ ที่สำคัญคือเราสามารถกำหนดรูปแบบวิถีการ ดำเนินชีวิตได้เปลี่ยนแปลงได้และควบคุมได้ด้วยตัวเราเอง

ปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อม

ไม่ว่าจะเป็นอากาศ น้ำ ระบบสุขาภิบาล สภาพแวดล้อมทางชีวภาพ สภาพแวดล้อมทางสังคม ล้วนส่งผลต่อสุขภาพของเราเช่นกัน และก็มีทั้งส่วนที่เราสามารถควบคุมได้และควบคุมไม่ได้

คนเราจะมีสุขภาพพื้นฐานดีได้ ต้องมีความสมดุลในองค์ประกอบต่างๆของชีวิต ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการเลือกอาหารการกิน การออกกำลังกาย การนอนหลับพักผ่อน ความสัมพันธ์ในสังคมอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม ตลอดจนวิธีคิดที่ส่งผลต่อสุขภาพจิต ดังนั้นจะเห็นว่าสิ่งเหล่านี้คือ “วิถีการดำเนินชีวิต” ที่มีบทบาทต่อสุขภาพทั้งร่างกายและจิตใจที่เราควบคุมได้เกือบทั้งหมด ตัวอย่างเช่น ขยันออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอสัปดาห์ละ 3-5 ครั้ง นอนหลับให้พอเพียงทุกวัน ซึ่งแต่ละคนต้องการจำนวนชั่วโมงการนอนไม่เท่ากัน การจัดการสภาพแวดล้อมรอบตัว (ที่สามารถควบคุมได้) ให้ถูกสุขอนามัยปรับมุมมองและวิธีคิดบวกเสริมสร้างจิตใจด้านดี อีกทั้งผ่อนคลายความเครียดด้วยวิธีต่างๆ เหล่านี้เราสามารถปรับเปลี่ยนและปรับปรุงเพื่อให้มีคุณภาพชีวิตดีขึ้นได้ มีสุขภาพจิตที่ดีและในทางเดียวกันนั้นเอง ถ้าปรับวิถีการดำเนินชีวิตด้านต่างๆให้ดีแล้ว แต่ไม่ใส่ใจเรื่องอาหารการกินยังตามใจปากแต่ลำบากกายแบบนี้ไม่ดีแน่ เพราะการมีสุขภาพดีต้องรวมถึงมีโภชนาการที่สมดุลด้วยซึ่งจะช่วยรักษา เสริมสร้าง ป้องกันสุขภาพของเราให้มีความแข็งแรงเต็ม 100เปอร์เซ็นต์

ทั้งนี้การจะ “รักษา-เสริมสร้าง-ป้องกันสุขภาพของเรา” ให้ดีได้ตลอดไปต้องได้รับสารอาหาร ทางโภชนาการอย่างพอเพียงสารอาหารตามที่ร่างกายต้องการในแต่ละวันมีด้วยกัน 6 กลุ่ม ได้แก่ โปรตีน ไขมัน คาร์โบ ไฮเดรต วิตามิน เกลือแร่ น้ำ และยังมี “กลุ่มไฟโตนิวเทรียนท์” ซึ่งเป็นพฤกษเคมีที่มีอยู่ในพืช ผัก ผลไม้ต่างๆ ที่ได้รับการยอมรับว่ามีประโยชน์ต่อร่างกาย เราอย่างมากอีกด้วย